Een leerproces in zeven stappen
Mijn leven ervaar ik soms als een worsteling, een klim langs een kartelige rotswand, maar van tijd tot tijd bereik ik een plateau dat ik niet verwachtte. Als ik dan terugkijk, langs de moeizame weg tot daar omhoog, blijken de genomen hindernissen helder als treden achter elkaar te liggen; de berg blijkt een trap!
Ik ben gek op het aanschouwen van processen van groei; bij anderen op de “goede” volgorde, bij mezelf gebeurt het vaak achterstevoren: ik kan het meestal pas zien als ik terug kijk vanuit de comfortabele positie- hoe ben ik hier in Godsnaam gekomen? In Tai Chi helpen we elkaar als oefenpartner, toch wringt het af en toe als iemand vertelt wat-ie waarneemt bij de ander. We krijgen feedback en willen of kunnen het niet geloven. Willen wij wel leren? Ook bij het lesgeven kan ik me soms verbazen over de creativiteit die zichtbaar wordt in pogingen om niet te hoeven leren. Als ik dat zie bekruipt me altijd weer de angstige gedachte: maar ik doe toch niet zo? Ik wil toch wel leren? ....Tot ik tijdens een oefening ineens iets "ondek" en dan besef dat mijn leraar me dat al 10 jaar lang probeert duidelijk te maken. Au! Een menselijk proces tot ontwikkeling? Als troost voor al ons gestuntel volgt hier een samenvatting van de stappen die ik bij mezelf en anderen meen te herkennen op het pad onbegrip tot begrip. Inzicht komt niet in een klap, maar stap voor stap. De situatie is: iemand( je leraar) legt iets uit, of iemand (je oefenpartner) geeft je feedback. De stappen gaan (al dan niet openlijk en/of bewust): 1e stap: Ontkenning Arrogantie. Niet luisteren. O Nee. Onzin. Dat is niet waar. Dat geldt niet voor mij. Dat weet ik al. Beter weten. Ik lijk negatief, maar ik neem de eerste en dus een onmisbare stap tot ontwikkeling. Ik geloof dat we deze eerste stap nooit alleen kunnen maken. We hebben iemand nodig die ons confronteert. Ik kan niet tot de eerste stap van ontkenning komen als niet eerst iemand tegen me zegt, “Hé Lian, weet jij dat je...” 2e stap: Onwil Boosheid. O ja? Hoezo? Dat lijkt me niet nodig. Ik hoef niet te veranderen. Ik heb er geen last van. Ik wil niet. Ik heb geen zin. Doe het zelf. Ik kan mijn eigen onwil soms herkennen aan een kinderlijke behoefte tot stampvoeten. 3e stap: Weerstand Irritatie. Je bent niet duidelijk. Hoe bedoel je? Ik wil wel maar niet nu. Nou dat weet ik niet hoor. En hoe zit het dan met. Het kan niet. Ik zie dat anders. Dat kan wel waar zijn, maar. Volgens mij. Veel woorden. Discussie uitlokken. Voor veel mannen een stap waar ze graag lang stil bij staan. Meer over weerstand: klik hier 4e stap: Onvermogen Frustratie. Ik wil wel, maar.... Ik kan dit niet. Dit is (te) moeilijk. Dit is te zwaar. Klagen. Zeuren. Excuses zoeken. Uitvluchten. Weg (willen) lopen. Zelfmedelijden. Zielig. Veel vrouwen (ik ook) voelen zich hier thuis. 5e stap: Opgeven Wanhoop. Verwarring. Ik snap er niks meer van. Black out. Leegte. Zeg jij het maar. Ik kan wel janken. Ik weet het niet meer. Ik geef het op. Ik heb niets geleerd, ik moet weer helemaal bij het begin beginnen. Help! Overgave. Open vraag. Deze fase heb ik de afgelopen jaren leren waarderen. Het gevoel is vaak voorafgegaan aan doorbraken. Meer over dit onderwerp: klik hier 6e stap: Ontspanning Loslaten. Ja joh. Toe maar. Weet ik veel. Het geeft niet. Het is wel Okee. Ik doe maar wat. We zien wel. Verstand op nul. Acceptatie. 7e stap: Opening Inzicht. Oplossing. Ontvouwen. Ontwikkeling. Groei. En voor je het weet is het weer tijd voor nieuwe arrogantie. Het is mijn indruk, dat we geen van deze stappen kunnen overslaan. Als we onze diepe onwil ontkennen, kunnen we ook niet loslaten, eenvoudigweg omdat we niet weten wat we los moeten laten. Het klopt voor geen meter als ik gelijk maar zeg: “Weet ik veel, jij hebt gelijk”. Ik doe dan maar alsof, en de truc werkt mooi niet. Hoe lang duurt iedere stap? Ik kan het niet versnellen. Ik moet net zo lang weerstand bieden tot mijn weerstand is bevredigd, opgelost. Mijn eigen weerstand voelen, kennen, toegeven helpt me op een bepaalde manier. Het is alsof een bepaalde leegte opgevuld moet worden met een of andere trilling voor ik naar de volgende ruimte kan. Ik noem het maar plaatselijke vervulling. Soms moet ik 100 keer iets horen voordat ik het echt kan horen. Die 99 keer zijn niet voor niets, ze zijn de trillingen die ik nodig had om dáár te komen waar ik wel kon horen. Het leven van dit inzicht helpt me mezelf te vergeven en geduld te hebben met anderen. Vluchten kan niet meer In eerste instantie kan ik makkelijker de ontkenning, onwil of weerstand herkennen bij anderen. Bij mij werkt het blijkbaar zo dat als ik iets echt helder heb waargenomen in een ander die ik waardeer, ik dan pas die eigenschap ook eerlijk bij mezelf kan toegeven. Mijn persoonlijke valkuil: Ik maak mezelf makkelijk wijs dat ik de eerste stappen niet nodig heb, ik vind mezelf nogal meegaand. “Nee, zo’n weerspannig type ben ik niet”. De pest is dat ik mezelf getraind heb om deze stappen in mezelf te ontkennen, waardoor ze waarschijnlijk onnodig langzaam gaan. Ik ontken als het ware mijn ontkenning. Ik wil niet onwillig zijn en heb worstel met mijn weerstand. Zoiets. Op het ogenblik ben ik aan het worstelen om mijn eigen ontkenning en onwil en weerstand te mogen voelen. Eén van mijn meest voorkomende vormen van ontkenning is “Ja dat weet ik (nou wel)”. Het is een rasechte leugen, want als ik het écht, écht wist, zou ik al veranderd zijn. Ik vind het moeilijk om als iemand me iets vertelt wat ik ‘allang weet’, niet “ja, maar” te zeggen, maar te zwijgen en alle ellende binnenin te voelen. Toch is het dat voelen wat weer materiaal aandraagt tot plaatselijke vervulling. En keer op keer moet ik er weer doorheen. Verteren die hap. Met alle weerstand. Moeilijk hoor. Even lekker klagen. Kijk, daar ben ik zomaar een stapje verder... Lian Augustus 2003 |
Als je besloten hebt,
dat het huidige moment je vriend is, moet je zelf de eerste stap zetten: word er vriendelijk voor, heet het welkom, ongeacht in welke vermomming het komt, en al snel worden de resultaten zichtbaar. Eckhart Tolle |